In deze tijden van klimaat- en biodiversiteitcrisis lijkt het soms moeilijk om door de bomen het bos nog te zien. Dit zijn fenomenen op wereldniveau en van zo’n grootteorde dat de strijd al op voorhand verloren lijkt en dat wij hier als enkeling geen vat op hebben. Toch kan je zelf meer impact hebben op je nabije omgeving dan je denkt. Het kan lonen om klein te beginnen, zelfs in je eigen achtertuin. En het is ook nog eens gezond en leuk! Benieuwd? Lees dan zeker verder. 

Een tuin is meestal een groene open ruimte en lijkt op het eerste gezicht gewoon een klein op zichzelf staand lapje grond. Maar ook al woon je in de stad, de periferie of op het platteland, deze tuin maakt altijd deel uit van de wijdere omgeving. Voor dieren, planten en zelfs paddenstoelen is elke lapje grond dat natuurlijk ingericht wordt een geschikt habitat om te leven, te foerageren, zich voort te planten of beschutting te zoeken. Biodiversiteit laat zich niet tegenhouden door perceelsgrenzen, tenminste als je een beetje wil meedenken en een aantal principes volgt. 

Plantenzaden waaien mee met de wind, drijven op het water van een beekje, passeren het darmstelsel van vogels of kleven aan de vacht van een knaagdiertje. Vele zaden zijn slapend en al aanwezig in de bodem en ontkiemen bij de juiste omstandigheden. Insecten zijn klein maar tegelijk overal aanwezig. Vele soorten kunnen best wel een eind vliegen op zoek naar een nieuwe bestemming. De ringslang, salamanders, kikkers en padden kunnen water ruiken van op grote afstand. Het blijft me verbazen. Vogels en vleermuizen scannen de omgeving waar ze voorbijvliegen en ondergrondse schimmeldraden kunnen kilometerslange netwerken vormen rond de wortels van vele bomen en struiken. En ga zo maar door ….

Het grote voordeel van die verspreidingscapaciteiten van fauna, flora en fungi is dat als je de juiste omstandigheden creëert in je tuin, ze hun weg er vanzelf naartoe vinden. Het is waar, het gaat niet goed met onze natuur en onze biodiversiteit, maar het goede nieuws is dat ze weerbaar zijn en als je ze een kans geeft. Soortenpopulaties en hun habitat kunnen hersteld worden en opnieuw floreren. 

De basisprincipes voor een ecologische tuin zijn simpel: 
1) geen chemicaliën meer gebruiken (kunstmest, pesticiden, herbiciden, …), 
2) voldoende inheemse plantensoorten (>50%) in je tuin plaats geven, 
3) veel variatie, gradiënten en gelaagdheid in je tuin creëren (zon-schaduw, droog-nat, hoge-lage vegetatie, …), 
4) een paar wilde hoekjes laten waar de natuur en spontane processen hun gang mogen gaan, 
5) invasieve exoten (planten- en diersoorten) bestrijden, 
6) streven naar zo weinig mogelijk verharding, niet alleen om het water te laten sijpelen maar om maximale groene oppervlakte te creëren.

Wij wonen nu net 3 jaar in Andenne en de transformatie van onze tuin verbaast ons elke dag opnieuw. Frank en ik doen zeker een deel van het werk qua inrichting en onderhoud, maar het is de natuur zelf die de tuin overneemt. Het is een heel dankbaar proces met veel voldoening en tegelijkertijd verslavend want eens je de smaak te pakken hebt en nieuwe soorten ontdekt, groeit die nieuwsgierigheid en verwondering alsmaar meer. Om meer inzicht te verwerven in ecologische en natuur’rijke’ tuinen, volg ons – en vergeet je zeker niet in te schrijven op deze nieuwsbrief. Aarzel niet ons te contacteren voor advies als je geïnteresseerd bent, maar niet goed weet waar te beginnen. 

In de natuur gaat het om verbindingen maken met de wijdere omgeving, met de tuinen van de buren, met het groendak even verderop, het reservaat aan de andere kant van de vallei, de weilanden rondom, de akkers aan de horizon, het groene speelplein of de begraafplaats, het stadspark, de weg- en spoorbermen, het braakliggende terrein en langs beekjes en rivieren. Als we samen genoeg groene natuurlijke eilandjes in ons sterk verhard Belgisch landschap creëren, oases voor onszelf alsook voor onze biodiversiteit, dan zorgen we samen voor een groen ecologisch netwerk dat natuurreservaten kan verbinden en genoeg habitat geven aan alle soorten om te floreren. Zo’n netwerk resulteert ook in een hogere weerbaarheid van het gehele ecosystem tegen de klimaatcrisis. 

Er zijn al tal van geweldige inspirerende initiatieven her en der. Het is dus zeker geen eenzame strijd. Enkele voorbeelden. In Wallonië en Brussel doen er bijna 2000 particulieren mee aan Réseau Nature van Natagora die samen een netwerk van 1267 ha van ecologische tuinen vormen doorheen het landschap. In Vlaanderen schreven de laatste jaren meer dan 6000 mensen zich in voor de campagne MaaiMeiNiet. Ze lieten minstens één maand lang () op één vierkante meter het gras groeien in hun tuin en voorzagen zo elke dag een 5 miljoen bijen nectar! In de GO! UNESCO campus in Koekelberg zijn er meer dan 1000 soorten aangetroffen dankzij de ecologische initiatieven van de school en studenten op hun terrein (Link 1) (Link 2) Een verlaten spoorterrein van 24ha in Josaphat Schaarbeek transformeerde vanzelf in een ruigte, een waar reservoir voor biodiversiteit met meer dan 1200 soorten op de teller. 

En zo kunnen we nog wel even doorgaan, dus samen kunnen we dus wel degelijk voor impact zorgen door een groot groen netwerk voor onze biodiversiteit te creëren en in stand te houden. Doe dus zeker mee en begin er nog vandaag mee en veel plezier! Aarzel niet om ons te contacteren.