Verlaag de impact van klimaat op je tuin
18-01-2024
Dat we bij IMBY fan zijn van burgerwetenschap lazen jullie al in onze blog over de 1000-soorten tuin uitdaging, waarvoor we de app obsidentify graag aanprijzen: de soorten-encyclopedie in je broekzak. In onze blog over bloemrijk grasland moedigden we onze lezers dan weer aan om de Campagne ‘MaaiMeiNiet’ en ‘ByeByeGazon’ een kans te geven voor meer nectar voor onze bestuivers. Deze campagnes zijn een leuke en positieve manier om iedereen te laten proeven van ecologisch tuinieren, bij te leren en als het bevalt er ook direct mee aan de slag te gaan en positieve impact creëren. Eén tuin per keer.
Onze tuindolk werd achteraan in onze tuin in lang gras geplant in september 2022, op het hoogste punt van de helling (170 m hoogte). Begin dit jaar 2024 downloaden we de data. Wat leren we?
Het sponseffect van je tuin is sterk afhankelijk van de infiltratie- capaciteit, of beter de oppervlakte van je perceel waar het water in de bodem kan insijpelen. Dat gaat prima in de groene zones, maar niet in de grijze of verharde zones, waar het water meestal naar de riolering wordt afgevoerd. Je kan dit hemelwater van de daken uiteraard ook opvangen, afleiden en stockeren in een poel, wadi, regenput, of regenton zodat je het ter plekke kan hergebruiken. Het adagio is dus zo lang mogelijk water ter plekke ‘vasthouden’ in de bodem of als reserve. Bomen en struiken nemen veel water op, dus die helpen ook hiervoor. Daarnaast is het bodemtype ook belangrijk: zo neemt kleigrond 7,6% meer water op dan zandgrond. Daar kan je uiteraard weinig aan veranderen. Je kan er wel voor zorgen om geen grond onbedekt te laten door het gebruik van groenbemesters of mulch. Dit is organisch materiaal dat ook water vasthoudt, je bodem beschermt en op termijn ook verrijkt. Naakte grond heeft de neiging om op termijn te verdichten en als er dan een stevige plensbui passeert, loopt het water af zonder in de bodem in te dringen.
Vandaag zoomen we graag in op de ‘CurieuzeNeuzen in de tuin’ campagne met de tuindolken. Een boeiend project waarbij metingen van temperatuur op verschillende dieptes en bodemvochtigheid in 2021 en 2022 uitgevoerd werden in 5000 tuinen in Vlaanderen. Deze burgermeetcampagne werd in het leven geroepen om oplossingen te zoeken voor de grillen van het klimaat en de impact daarvan op onze tuinen. Zo waren er de hittegolven in de afgelopen 5 zomers, maar tegelijkertijd ook wateroverlast na hevige regenbuien. Als gevolg van klimaatverandering regent het niet noodzakelijk meer elk jaar, maar de buien zijn intenser met grote hoeveelheden water in een korte tijdspanne. Zo was 2023 één van de warmste jaren maar tegelijk ook een nat jaar.
Meten is weten en de bodem is allesbepalend qua vegetatie. Dus kochten wij ook zo’n tuindolk om bij ons temperatuur en vochtigheid te meten in onze bodem. Daarnaast noteren we ook dagelijks de neerslag in een simpele pluviometer in onze moestuin. Ook al zijn we fan van de glooiende Condroz hellingen, onze ondiepe stenige tuinbodem op een steile helling bezorgt ons ook wel wat uitdagingen. Enkel de moedigste plantjes met stevige ‘worteldoorboor’capaciteiten redden het hier. Zij die spontaan aangewaaid komen of al in de zaadbank zitten, doen het uiteraard het best. De introductie van andere inheemse soorten lukt met wisselend succes waarbij sommige wel overleven maar klein blijven. Ook in de moestuin merkt Frank het met enig tandengeknars op. Dus een beter inzicht kan ons zeker helpen. Intussen mulchen we stevig verder, je las er al eerder over.
Onze tuindolk werd achteraan in onze tuin in lang gras geplant in september 2022, op het hoogste punt van de helling (170 m hoogte). Begin dit jaar 2024 downloaden we de data. Wat leren we?
- Zoals verwacht is de lucht temperatuur (+12 cm boven het oppervlak) veel grilliger dan de bodemtemperatuur (-10 cm) die meer gebufferd is
- Op hittegolf dagen van 30-32° C stijgt de luchttemperatuur (+12 cm) niet boven de 25° C. Het (lang) gras speelt hier zeker een koelende rol.
- Van januari tot mei en november tot december is onze bodemvochtigheid vrij constant (40%) ook al viel er in februari bijna geen regen. In het algemeen lijkt het dat bij koelere temperaturen van 15° C en lager de bodemvochtigheid rond 40% blijft, ook al fluctueert de maandelijks neerslag sterk (12 mm tot 121 mm per maand)
- Na een maand zonder enige regen, half juni - half juli 2023, regende het plots 40 mm in één dag (22 juni). Dit verdubbelde de bodemvochtigheid van 20% naar 40%) die één maand later met beperkte neerslag terug op het 20% niveau was, dus de leembodem houdt het water toch wel even vast.
Het sponseffect van je tuin is sterk afhankelijk van de infiltratie- capaciteit, of beter de oppervlakte van je perceel waar het water in de bodem kan insijpelen. Dat gaat prima in de groene zones, maar niet in de grijze of verharde zones, waar het water meestal naar de riolering wordt afgevoerd. Je kan dit hemelwater van de daken uiteraard ook opvangen, afleiden en stockeren in een poel, wadi, regenput, of regenton zodat je het ter plekke kan hergebruiken. Het adagio is dus zo lang mogelijk water ter plekke ‘vasthouden’ in de bodem of als reserve. Bomen en struiken nemen veel water op, dus die helpen ook hiervoor. Daarnaast is het bodemtype ook belangrijk: zo neemt kleigrond 7,6% meer water op dan zandgrond. Daar kan je uiteraard weinig aan veranderen. Je kan er wel voor zorgen om geen grond onbedekt te laten door het gebruik van groenbemesters of mulch. Dit is organisch materiaal dat ook water vasthoudt, je bodem beschermt en op termijn ook verrijkt. Naakte grond heeft de neiging om op termijn te verdichten en als er dan een stevige plensbui passeert, loopt het water af zonder in de bodem in te dringen.
Het mag duidelijk wezen, een ecologische tuin is ook een klimaatbestendige tuin, met zoveel mogelijk beplanting, enkel verharding waar nodig en beperkt(er) maaibeheer. Je had het al gemerkt: ons klimaat schuift op en wat we extreem warme zomers en waterbommen noemen worden het nieuwe normaal. De globale klimaatverandering aanpakken ligt grotendeels buiten ons bereik, maar we kunnen wel onze tuinen groener inrichten en beheren om de impact ervan te verminderen (ook “klimaat adaptatie” genoemd). Op dat vlak zijn de resultaten van Curieuze neuzen in de tuin veelbelovend, heel concreet en vaak ook eenvoudig te implementeren in je tuin. Contacteer ons als je meer info wil.
Intussen werken wij verder aan onze tuin, blijven we data nemen, interpreteren en de bodem verbeteren met meer organisch materiaal en dromen we intussen van een nog diverser bloemrijk hooiland en een productievere moestuin.
Meer info op https://curieuzeneuzen.be/het-onderzoek/
Reacties
Er zijn nog geen reacties. Wees de eerste en voeg hieronder je reactie toe. Geef een reactie